Kulturę Grecką można podzielić na następujące części:
Historia
O pierwszych Grekach możemy mówić około 2000 roku p.n.e. Są to indoeuropejscy najeźdzcy, przodkowie pierwszych Greków, czyli Mykeńczyków. Wcześniejsze okresy czasów nazywamy "przedhelleńskim" lub "egejskim".
Około 4000 r. p.n.e. świat egejski wkroczył w erę neolitu, dzięki temu człowiek potrafił zapanować nad wieloma siłami przyrody. Zaczął budować osady, oswajać zwierzęta i uprawiać zboże. Rewolucję tą przynieśli przybysze ze Wschodu i z Egiptu, u których wydarzyło się to wiele wieków wcześniej. Podczas, gdy prymitywni ludzie Egejscy żyli jeszcze w epoce prehistorycznej, Egipcjanie i ludy ze Wschodu opanowały juz pismo i doprowadziły do rozwoju gospodarczego swoich imperiów.
Około 3200 r. p.n.e. u Egejczyków kształtuje się umiejętność obróbki metali. Ze wzgórz Anatolii, na terenie dzisiejszej Turcji, podróżnicy ze Wschodu dotarli do miejsca, gdzie wówczas znajdowała się Troja. Stamtąd przedostali się na wyspy Morza Egejskiego. Początkowo umieli obrabiać tylko miedź, potem zaś, gdy poznali technikę stopów, połączyli mieź z cyną, otrzymując brąz. Zaczęto wyrabiać broń i narzędzia z tych metali i stopów. Pomimo rozwoju metalurgii najbardziej pożądanym materiałem był wtedy marmur. Z duzej ilości rzeźb marmurowych znani byli mieszkańcy wysp Cyklad. Tworzyli oni piękne dzieła z marmuru, pomimo tego, że był bardzo twardy i ciężki do obróbki.
W epoce brązu, która była od 3000 do 1200 r. p.n.e. kwitły potężne nadmorskie cywilizacje. Według źródeł historycznych był to czas potyczek między handlarzami. Pod koniec epoki brązu cywilizacja Mykeńska należy do najbardziej potężnych i rozwiniętych nad Morzem Śródziemnym. Głównym tego powodem jest handel. Mykeńczycy posiadali również wielkie zdolności techniczne. Potrafili wznosić mosty, cytadele i specjalne okrągłe grobowce. Byli też dobrymi rolnikami. Po okresie rozkwitu w latach 1500-1300 r. p.n.e. przychodzi czas niepokojów. Inne ludy nadmorskie uniemożliwiają kontakt z Bliskim Wschodem. Po wyprawie na Troję, w 1184 r. p.n.e., kolejne najazdy i kataklizmy osłabiają Mykeńczyków. Większość dużych miast zostaje zniszczone. Te, które się uchowały, jak np. Ateny, powróciły do swojej dawnej świetności dopiero po trzech wiekach. Wykorzystując dawne szlaki, Grecy znów kontaktują się ze Wschodem.
Do 900 r. p.n.e. kultury minojskie i mykeńskie upadły. Po tych upadkach nastąpił Okres Ciemny. Nazywa się tak, ponieważ zostało niewiele dokumentów pisanych z tamtego okresu. Prawie nikt wówczas nie umiał pisać ani czytać. Od 800 r. p.n.e. wraz z rozwojem państw-miast, z których na czele były Sparta i Ateny, w Grecji miała miejsce odnowa kulturowa i militarna. Grecja rozszerzyła swe granice, zabierając południową Italię. Okres ten nazywamy Okresem Klasycznym. Okres ten zakończył się podczas bratobójczych wojen peloponeskich, które odbywały się między 413 a 404 r. p.n.e. Wtedy to Spartanie pokonali Ateńczyków.
Zajęte wojną państwa-miasta nie zauważyły, że z północy dochodzi do nich inwazja Filipa Macedońskiego, który łatwo je podbił. Ambicje Filipa rozwinął na dużo większą skalę jego syn, Aleksander Wielki. Podbił on również Egipt, Persję oraz część Indii i Afganistanu. Okres ten nazywał się Okresem Hellenistycznym. Wtedy, gdy w jednym Imperium było tyle różnych kultur, kultura Grecka łączyła się z innymi, tworząc wielkie idee kosmopolityczne.
Polityka
W każdym starożytnym kraju lub w państwie-mieście, np. w Atenach, panowały inne kultury i obyczaje. Panowały również inne rządy. Egipt był pod całkowitym panowaniem jednego człowieka - faraona. W Imperium Rzymskim panował cesarz, jednak władzę mieli też senatorzy i konsulowie, gdyż panował tam ustrój republikański. W Grecji panował inny ustrój, zwany demokracją. Powstał on w okresie klasycznym. W poszczególnych państwach-miastach panowali królowie, lecz zbierały się również posiedzenia starszyzny i sądy skorupkowe. W nich mógł głosować każdy, kto był mężczyzną, miał więcej niż 30 lat i nie był niewolnikiem, biedakiem czy skazańcem. W głosowaniach rozstrzygano tylko ustalone wcześniej sprawy. Zawsze liczyła się większość głosów.
W tzw. sądach skorupkowych głosowano na temat wygnania na siedem lat z miasta-państwa obywateli, którzy popełnili przestępstwo. Głosowano na potłuczonych garnkach z gliny, na których zapisywano imię skazańca. Gdy imię powtarzało się wielokrotnie, skazywano przestępcę na banicję.
W radzie starszyzny, która była np. w Sparcie, ustalano wszystkie istotne dla państwa-miasta.
Demokracja dziś panuje tylko w niektórych krajach, ponieważ lepszym systemem okazała się republika (zwana też rzecząpospolitą). Mimo to w sejmach stosuje się demokrację, chociaż nie identyczną do tej która panowała w starożytnej Grecji.
Język i alfabet
Z początku alfabet grecki zwał się pelazgijskim. Był utworzony z pięciu samogłosek i trzynastu spółgłosek. Z tego alfabetu powstał alfabet Latynoski, który potem przejęło Imperium Rzymskie. Pozostałe spółgłoski i samogłoski dodali do alfabetu Simonides z Samos i Epicharm z Sycylii. Podobnego alfabetu używa się również w dzisiejszej Grecji. Pierwszą literę alfabetu greckiego nazywamy alfa. Wzięło się to od alphe, co po grecku oznacza zaszczyt.
Podstawowe litery alfabetu greckiego:
Stany społeczne
W grecji istniały cztery stany społeczne: niewolnicy, rzemieślnicy, kapłani i żołnierze. Każdy stan miał inne prawa. Niewolnicy byli wykorzystywani do ciężkich prac. Byli oni zakładnikami wziętymi w niewolę po bitwach. Niewolników traktowano jak przedmioty. Prawie równie źle traktowano kobiety. Ani kobiety, ani niewolnicy nie mogli głosować. Rzemieślnicy pracowali na roli lub wyrabiali produkty i sprzedawali je na agorze. Kapłani byli prawie najbogatszą klasą. Mogli im się równać jedynie wysocy urzędnicy. Głosili przepowiednie i czcili bogów. Zarabiali oni niemało. Gdy dany żywioł sprzyjał ludziom, kapłani chwalili się, że obłaskawili bogów. Gdy ludziom było źle, kapłani mówili, że ludność nie składa ofiar dla bogów, które naprawdę były zjadane przez kapłanów. Żołnierze służyli swojej ojczyźnie w zamian za żołd. Jedynie w Sparcie istniał przymusowy pobór do wojska.
Dzieła i wynalazki
W starożytnej Grecji powstało wiele pożytecznych wynalazków. Poniżej znajduje się lista wynalazców wraz z ich dziełami:
- Aminokles z Koryntu (VII w. p.n.e.)
- Apoloniusz z Pergi (ok. 260-190 r. p.n.e.)
- Archimedes z Syrakuz (287-212 r. p.n.e.)
- Camera obscura (prototyp kamery)
- Śluza wodna
- Lustra oślepiające przeciwnika i podpalające statki
- Filon z Bizancjum (II w. p.n.e.)
- Heron z Aleksandrii (I w. n.e.)
- Ktesibios z Aleksandrii (III w. p.n.e.)
- Ptolemeusz (ok. 165-100 r. p.n.e.)
- Sofokles (496–406 r. p.n.e.)
- Nieznani wynalazcy
- Katapulta
- Dźwig
- Miotacz ognia
- Taksometr
- Prysznic
Sztuka i teatr
W starożytnej Grecji sztuka pojawaiała się w wielu formach. Najpopularniejsze z nich to teatr i malarstwo ceramiczne.
- Teatr powstał od Dionizji, czyli świąt ku czci Dionizosa. Oglądać przedstawienia teatralne mogli tylko mężczyźni. Zarówno tylko mężczyźni mogli grać w sztukach, grali również kobiece role. Aktorzy mieli założone na twarze maski, a na nogach mieli koturny, co sprawiało, że poruszali się jak muchy w smole.
W starożytnej Grecji powstało wiele gatunków literackich. Oto niektóre z nich:
- Epika (VIII w. p.n.e.)
Fabułę opowiada narrator w I. lub w III. os.l.p. - Liryka (VII-VI w. p.n.e)
Fabułę opowiada podmiot liryczny, nie można ustalić, jaka to osoba. - Dramat (V w. p.n.e.)
Narracja występuje w III. os.l.p.
W epice wyróżniamy dwa najważniejsze gatunki literackie starożytnej Grecji: komedię i tragedię.
- Komedia
Sztuka mająca za zadanie rozśmieszyć widza. Komedie w starożytnej grecji bywały często chamskie i robiono w nich świńskie dowcipy. - Tragedia
Sztuka opowiadająca najczęściej jakąś bitwę lub mit. Pod koniec główny bohater musi zginąć. Nie przedstawiano scen walki, tylko opowiadano, co się wtedy działo.
Najwięksi dramatopisarze Greccy to:- Ajschylos (525-456 p.n.e.)
- Sofokles (496-406 p.n.e.)
- Eurypides (485-406 p.n.e.)
- Ceramika stanowiła u Greków pole do popisu. Nie malowali oni obrazów, ale za to malowali glinianą ceramikę. Istnieją dwa rodzaje ceramiki:
- Ceramika czarnofigurowa
Ceramikę czarnofigurową produkowano od VIII do V w. p.n.e. Charakteryzowała się czerwonym tłem i czarnymi postaciami.
- Ceramika czerwonofigurowa
Ceramikę czarnofigurową produkowano od V do IV w. p.n.e. Charakteryzowała się czarnym tłem i czerwonymi postaciami.
Architektura
W starożytnej Grecji występowały trzy style architektoniczne, opierające się głównie na wyglądzie kolumn:
Styl joński był obecny w krajach and morzem Jońskim, czyli w Etolii, Achaii, Elidzie i w Peloponezie. Styl dorycki był znany na północy Grecji. Styl koryncki był powszechny w południowo-wschodniej części Grecji. Greccy architekci budowali świątynie z marmuru; składały się one z kolumn i dachu. Kolumny kamienne również stosowano w budowie pałaców.
Matematyka
Matematyka w starożytnej Grecji była traktowana jako podręczna nauka ułatwiająca życie. Pomimo to była ceniona i rozwijana. Poniżej znajdują się opisy starożytnych matematyków oraz ich osiągnięcia:
- Archimedes z Syrakuz (287-212 r. p.n.e.)
- Tales z Miletu (ok. 620-540 p.n.e.)
- Stworzenie średnicy koła
- Równości trójkątów równoramiennych o tej samej podstawie
- Zmierzenie piramid za pomocą cienia
- Przy przecięciu dwóch prostych uzyskujemy równe kąty
- Pitagoras z Samos (ok. 572-497 p.n.e.),
- Twierdzenie Pitagorasa: a²+b²=c²
- Własności trójkątów
- Euklides z Aleksandrii (IV/III w. p.n.e.)
- Aksjomat Euklidesa
- Prawo odbicia światła
Medycyna
Medycynę zapoczątkował pewien gercki lekarz o imieniu Hipokrates (ok. 460-359 p.n.e.). Wywarł on ogromny wpływ na rozwój medycyny. Jego pierwszą zasadą było nieszkodzenie choremu i pomaganie wszystkim potrzebującym (łac. Primum non nocere.) Jako pierwszy wykorzystywał prawdziwe metody lekarskie. Badał reakcje ludzi na odpowiednie bodźce oraz badał różne wydzieliny człowieka (ślina, kał, mocz itp.). Po latach badań wywnioskował wiele mądrych rzeczy. Do dzisiejszych czasów przetrwała przysięga Hipokratesa składana przez lekarzy.
Kolejnym greckim znanym medykiem był Asklepios, zwany w Rzymie Eskulapem. Za swoje zasługi dla króla Aten jego imię zostało uwiecznione w nazwie węża.
Wojsko i uzbrojenie
W starożytnej Grecji istniały różne oddziały wojsk. Są to hoplici, łucznicy i konnica.
Hoplici - byli ciężkozbrojną piechotą uzbrojoną we włócznię, miecz, hełm, tarczę oraz pancerz. Ich patronem był Ares.
Łucznicy - jak sama nazwa wskazuje - strzelali z łuków. Ich oręż to krótki łuk. Opiekował się nimi Apollo.
Konnica - istniały dwa rodzaje konnicy: lekka i zbrojna. Konnica lekka poruszała się szybko, lecz nie posiadała dużego uzbrojenia; konnica ciężka była uzbrojona we włócznie, pancerze oraz miecze. Patronował im Posejdon.
Oddziały wojsk Greckich zwano falangami.
Igrzyska Olimpijskie
Igrzyska Olimpijskie pierwszy raz rozgrywano w Olimpii, w 776 r. p.n.e. Wówczas król Elidy, niewielkiego państewka obawiał się o pokój w Elidzie. Zakłopotany, zamierzał pomodlić się do Zeusa. Wtem z Olimpu Zeus powiedział mu, żeby zorganizował igrzyska na jego cześć. I tak powstały Olimpiady. Inną wersją powstania Olimpiady jest opowieść o Heraklesie przebywającym w podobnym czasie w Olimpii. Za pomocą pięćdziesięciu kroków odmierzył odległość stadionu Olimpijskiego i zrganizował igrzyska ku czci swego ojca, Zeusa. Olimpiady organizowano z początku co parę lat, później co rok. Na czas Olimpiad wszystkie państwa Greckie przestawały walczyć ze sobą. W Olimpiadzie rywalizować czy oglądać konkurencje mogli tylko mężczyźni z Grecji, na dodatek mogli robić to tylko nago. Zwycięzca największej ilości konkurencji dostawał wieniec laurowy. Nagrody czekały na niego w jego rodzinnej miejscowości, poza tym jego imię obiegało sławą całą starożytną Grecję. Poniżej opis konkurencji starożytnych Olimpiad:
- Biegi
- Rzut oszczepem
- Rzut dyskiem
- Wyścigi konne
- Pankriaton (zapasy połączone z boksem)
Igrzyska Olimpijskie porzucono w niepamięć w 369 r. n.e., kiedy to cesarz Rzymu Teodozjusz I uznał, że Olimpiady są reliktem pogaństwa, gdyż kierowano je ku czci Zeusowi.